Zotten tradities
Bij “Driekoningen zingen” kon je al kennismaken met verschillende Zottentradities uit de Kempen. Veel van deze gebruiken werden op kleine schaal uitgevoerd. Meestal waren het één of twee groepjes vrienden die elk jaar verkleed rondtrokken. Het Zotten gebeurt vaak rond oudejaarsavond of Driekoningen. Het is een traditie die vooral door volwassenen of tieners in groepjes werd (en soms nog wordt) gedaan, vaak om geld of drank te krijgen.
Hier geven we een overzicht van het Zotten in de Kempen. Ken je nog een Zottentraditie die nu verdwenen is, of juist nog steeds bestaat? Laat het ons gerust weten.
Zotten tradities
Bij “Driekoningen zingen” kon je al kennismaken met verschillende Zottentradities uit de Kempen. Veel van deze gebruiken werden op kleine schaal uitgevoerd. Meestal waren het één of twee groepjes vrienden die elk jaar verkleed rondtrokken. Het Zotten gebeurt vaak rond oudejaarsavond of Driekoningen. Het is een traditie die vooral door volwassenen of tieners in groepjes werd (en soms nog wordt) gedaan, vaak om geld of drank te krijgen.
Hier geven we een overzicht van het Zotten in de Kempen. Ken je nog een Zottentraditie die nu verdwenen is, of juist nog steeds bestaat? Laat het ons gerust weten.
Zing jij ook mee?
Met de buffel zingen (Gestel, Meerhout)
Op oudejaarsavond gingen de buffel en zijn begeleiders op pad. De buffel kroop op handen en voeten onder een jute zak of deken, samen met enkele vrienden. Bij de deur werd gevraagd of de buffel mocht binnenkomen. Meestal werd daar ja op gezegd. Dit ging samen met het zingen van een lied.
De buffel hei e kaai wijf
Ze ze doe niks dan slagen en kijven
en is er geen spek in de pan
dan krijgt de buffel ervan
Wa mut de buffel hemme
Spek (schuddebollend : neen)
Eieren (idem)
Hooi (idem)
Strooi (idem)
Geld (heftig ja-geknik)
Zingen met den beer (Vorst, Laakdal | Heist-op-den-Berg)
In Vorst-Laakdal vond je rond de eeuwwisseling (1900) nog een traditie terug waar volwassen mannen met een geketend monster op stap gingen. Daarnaast had je nog het “Zingen met den beer” in Heist-Op-Den-Berg.
Hanzen zingen of hansen (Merksplas, Rijkevorsel)
Deze traditie is nog niet helemaal verdwenen. Ze wordt nog af en toe uitgevoerd, bijvoorbeeld in Rijkevorsel en Merksplas. Bij het Hanzen zingen trokken (of trekken) de wat oudere jongeren op oudejaarsavond verkleed van deur tot deur. Zo wilden ze geld ophalen om op nieuwjaarsnacht te kunnen vieren.
Waarschijnlijk is deze traditie minder populair geworden omdat oudejaarsfeesten nu steeds vroeger beginnen. De oorsprong van het Hanzen zingen is niet helemaal duidelijk.
Hans (of Hanz)
Hans
Hans
Hans
Gelukkig Nieuwjaar
Zwarte vent zingen (Gierle)
Deze traditie werd ook ‘Zwarte mannen zingen’ genoemd.
Hanske knap zingen (Polderdorpen)
Geen traditie in de Kempen, maar ook een mooi en nog levendig voorbeeld van het Zotten is Hanske knap zingen in de Antwerpse Polderdorpen Zandvliet en Lillo. Deze zangers trekken met een rommelpot en een zelfgemaakt instrument (klomp) op Verloren Maandag verkleed door de straten om geld bij elkaar te zingen. Voeger waren ze vaak ook angstaanjagend gekleed met baarden en dierenvellen. Kunstenaar Bart Van Dijck maakte voor een kunstproject een film waarin het Hanske knap lied te horen is.